Ο Αντρέας Στυλιανού, ο μεγάλος αρχηγός την εποχή που το ΑΠΟΕΛ έγραφε τις πιο ένδοξες σελίδες της ιστορίας του στη Α΄ Εθνική, ο ποδοσφαιριστής που μάγευε στα γήπεδα και τον χειροκροτούσαν οπαδοί αλλά και αντίπαλοι της ομάδας του πηγαίνει πίσω στο χρόνο για μας.....
Έπαιξα 16 χρόνια ποδόσφαιρο χωρίς διακοπή και ταυτόχρονα ήμουν αθλητής, πρωταθλητής στο μήκος και στο ύψος όπου κατείχα Παγκύπρια ρεκόρ, κάτι πολύ δύσκολο για ένα ποδοσφαιριστή. Στο μήκος έσπασα το Παγκύπριο ρεκόρ στο ΓΣΠ με 7,30 Τετάρτη ενώ την προηγούμενη Κυριακή έπαιζα ποδόσφαιρο.
Κύριε Στυλιανού ποια ήταν η πρώτη σας εμπειρία με το ΑΠΟΕΛ;
Το 1963 το πρώτο μου επίσημο παιγνίδι ήταν με την Τζόβικ Λιν στο Κύπελλο Κυπελλούχων. Σ’ αυτό το παιγνίδι κερδίσαμε με 6-0 και ήμασταν η πρώτη Κυπριακή και Ελληνική ομάδα που περνούσε στο δεύτερο γύρο της Ευρώπης.
Παρά τη μεγάλη επιτυχία της πρόκρισης το 1963 ήταν μια δύσκολη χρονιά για το ΑΠΟΕΛ αλλά και γενικά για το ποδόσφαιρο....
Ειδικά για το ΑΠΟΕΛ διότι τότε συμμετείχαμε όλοι στα γεγονότα. Οργανωμένος Κυπριακός στρατός δεν υπήρχε για να υπερασπιστεί την πατρίδα μας έτσι πηγαίναμε ως εθελοντές, μας έκαναν εκπαίδευση στο Μαχαιρά και μετά μας έστελναν να φρουρούμε τον Πενταδάκτυλο. Θυμάμαι το 1964 όταν ξεκίνησε το κύπελλο, έλεγα στους συμπαίχτες μου πρέπει να κατέβουμε και μου απαντούσαν μα πως θα κατέβουμε ο ένας στον Πενταδάκτυλο και ο άλλος στην άλλη πλευρά της Κύπρου πως θα παίξουμε; ,ενώ οι Ομονοιάτες δεν συμμετείχαν στην πολιτοφυλακή. Έτσι εμείς αυτή τη χρονιά κατεβαίναμε στο γήπεδο εντελώς απροπόνητοι. Την επόμενη χρονιά όμως το 1964-65 πήραμε το πρωτάθλημα με 7 βαθμούς διαφορά από την ΑΕΛ.
Ήταν και ο πρώτος τίτλος πρωταθλήματος για το ΑΠΟΕΛ μετά από 13 χρόνια.
Ναι είχα την τύχη να πανηγυρίσω τίτλο από το δεύτερο χρόνο που ήρθα στο ΑΠΟΕΛ και να μην χάσω ούτε ένα παιγνίδι. Ήταν ο Κώστας Ταλιάνος τότε προπονητής μας.
Εσείς όταν μπήκατε στο ΑΠΟΕΛ βρήκατε καθιερωμένους παίχτες όπως ο Μαυρουδής ο Πάπαλλος, ο Νίκαρος, ο Παντέλας, ήταν πρόκληση για σας να καθιερωθείτε στην ομάδα;
Δεν μπορώ να πω ότι ήταν πρόκληση διότι εγώ όταν ήμουνα φοιτητής στην Γυμναστική Ακαδημία στη Ελλάδα ήμουνα αθλητής του Παναθηναϊκού και πρωταθλητής Ελλάδος και ποδοσφαιριστής του Πανιωνίου, που ήταν μια πολύ καλή ομάδα με μεγάλα ονόματα τότε. Όταν είδαν οι ποδοσφαιρικοί παράγοντες στην Κύπρο ότι ο Κύπριος Αντρέας Στυλιανού παίζει στον Πανιώνιο και είναι καλός, με προσέγγισαν από διάφορες ομάδες, από την Ανόρθωση, τον Πεζοπορικό, την ΕΠΑ, τον Απόλλωνα. Το ΑΠΟΕΛ έστειλε τον Βάσο Παναγιώτου, ο οποίος ήταν μέλος του Συμβουλίου, στην Αθήνα όταν ήμουν στο τελευταίο έτος των σπουδών μου. Βρεθήκαμε σε ένα ξενοδοχείο και μου είπε όταν επιστρέψεις στην Κύπρο θέλουμε να έρθεις κοντά μας. Εγώ του είπα ακόμα τώρα θα έρθω κάτω αν δεν υπάρχει θέση στο Γυμνάσιο της Πάφου (γιατί κατάγομαι από την Πάφο) να είσαστε βέβαιοι ότι θα έρθω στο ΑΠΟΕΛ, ήρθαν 6-7 ομάδες για να με πάρουν αλλά από μικρός ήμουν ΑΠΟΕΛίστας, συμπαθώ το ΑΠΟΕΛ και θα έρθω στο ΑΠΟΕΛ.
Όταν τελείωσα τις σπουδές, μου μόλις ήρθα στην Κύπρο, με πήραν μια βδομάδα στην Αμμόχωστο για να υπογράψω με την Ανόρθωση. Εκεί έμεινα 3-4 μέρες στο ξενοδοχείο, έλαβα μέρος στις προπονήσεις αλλά ένιωθα ότι η καρδιά μου με τραβούσε στο ΑΠΟΕΛ, βρήκα μια δικαιολογία ότι θα πάω στην Πάφο να το πω στους γονείς μου πριν υπογράψω και έφυγα. Μόλις έφτασα στην Πάφο βρήκα ένα ταξί να με περιμένει έξω από το σπίτι μου και μου λεν σε περιμένουμε για να πας στη Λευκωσία να μιλήσεις με το ΑΠΟΕΛ. Μπήκα μέσα στο ταξί χωρίς δεύτερη σκέψη και ήρθα στη Λευκωσία, τότε πρόεδρος ήταν ο Τάκης Σκαρπάρης, μπήκα μέσα με ρώτησαν ποιες είναι οι απαιτήσεις σου, δεν είχα απαιτήσεις, ντρεπόμουν δεν μίλησα σχεδόν καθόλου και έτσι υπέγραψα στο ΑΠΟΕΛ. Όταν υπέγραψα με έστειλαν 15 μέρες στην Κακοπετριά γιατί φοβόντουσαν να μην υπογράψω και με άλλο σωματείο, φυσικά εμένα δεν ήταν πρόθεση μου να ξεγελάσω το ΑΠΟΕΛ αφού ήταν η ομάδα που συμπαθούσα, από τότε έμεινα στο ΑΠΟΕΛ και αγωνίστηκα συνεχόμενα για 16 ολόκληρα χρόνια .
Σε κάποια φάση γίνατε αρχηγός της ομάδας πως έγινε αυτό;
Τα πρώτα χρόνια που μπήκα στην ομάδα αρχηγός ήταν Παρτάκκης μετά ο Παντέλας, όταν αποχώρησαν αυτοί, το 1972, ανέλαβα εγώ την αρχηγία ως πιο παλιός παίχτης και πολύ καλός ποδοσφαιριστής.
Από το 1965 μέχρι το 1972 το ΑΠΟΕΛ είχε κάποιες καλές αλλά και κάποιες πολύ δύσκολες χρονιές και το 1972 ήρθε ο Μάρκοβιτς στην Κύπρο και τότε φαίνεται να άλλαξαν όλα ως δια μαγείας. Πως είδατε εσείς αυτή την αλλαγή;
Πράγματι είχαμε κάποιες δύσκολες καταστάσεις στο ΑΠΟΕΛ. Το 1964-65 πήραμε το πρωτάθλημα, την επόμενη χρονιά τερματίσαμε δεύτεροι, τρίτοι. Το 1968 και το 1969 πήραμε συνεχόμενα κύπελλα αλλά στο πρωτάθλημα πάλι δεν πηγαίναμε τόσο καλά. Ήρθε η περίοδος του 1971-72 κατά την οποία στην προσπάθεια του το Διοικητικό Συμβούλιο του ΑΠΟΕΛ να κάνει κάτι και να πάρει καλό προπονητή πήρε τον Ρέι Γουντ, ένα παλιό ποδοσφαιριστή της Μάντσεστερ ο οποίος ήταν και προπονητής της Εθνικής Κύπρου. Δυστυχώς εκείνη η χρονιά ήταν μια από τις χειρότερες μας χρονιές. Την επόμενη χρονιά το 1972-73 ήρθε κάποιος προπονητής από την Ελλάδα ο Πάνος Μάρκοβιτς.
Ξεκινήσαμε με τον κύριο Μάρκοβιτς και πραγματικά έβλεπες μια ομάδα την οποία δεν αναγνώριζες. Μας έκανε τόση διαφορά αυτός ο προπονητής, μας εμψύχωσε μας έκανε σκληρές προπονήσεις, αναμόρφωσε την ομάδα. Εγώ πιστεύω ότι ο Πάνος Μάρκοβιτς ήταν ο αναμορφωτής του ΑΠΟΕΛ, σε μια εποχή που κανένας δεν ασχολείτο με ημιεπαγγελματισμό, ο Μάρκοβιτς σχεδόν μας έκανε ημιεπαγγελματίες. Ήταν ο πρώτος που εφάρμοσε την αμοιβή για τους ποδοσφαιριστές, 15-20 λίρες την νίκη ενώ προηγουμένως δεν υπήρχαν αυτά, ο Μάρκοβιτς πίστευε ότι αφού ο παίχτης κουράζεται, προσφέρει πρέπει να παίρνει και κάτι.
Το 1972-73 κάναμε μια λαμπρή πορεία στο πρωτάθλημα και πήραμε τον τίτλο σχεδόν αήττητοι. Στη συνέχεια παίξαμε τελικό κυπέλλου με τον Πεζοπορικό στο ΓΣΠ και με γκολ δικό μου κερδίσαμε το παιγνίδι με 1-0 και πήραμε το νταμπλ.
Την επόμενη χρονιά συμμετείχαμε στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα. Ήταν το κάτι άλλο για μένα και για όλη την ομάδα αλλά και για όλη την Κύπρο. Μας επευφημούσαν οι φίλαθλοι των ελληνικών ομάδων που αγωνιζόμασταν όταν παίζαμε μαζί τους. Θυμάμαι ένα παιγνίδι ΑΠΟΕΛ-Παναθηναϊκός στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας, χάσαμε με 2-0 και μας επευφημούσε ο κόσμος, καθόταν και μας χειροκροτούσε μισή ώρα μετά το παιγνίδι. Όταν τελείωσε το παιγνίδι ο πρόεδρος του ΑΠΟΕΛ ο μακαρίτης ο Μιχαλάκης ο Ζιβανάρης μου λέει, ήμουν τόσο περήφανος για εσένα Αντρέα καθόταν δίπλα μου ο πρόεδρος του Παναθηναϊκού και οι άλλοι και με παρακαλούσαν, αυτόν τον παιχταρά να μας τον δώσετε, και τους απαντούσα εγώ, δεν έρχεται αυτός είναι καθηγητής, δεν έρχεται στην Ελλάδα. Την ώρα που αποχωρούσα από το γήπεδο μου φώναζε μια κερκίδα του Παναθηναϊκού, Μουστάκια (επειδή είχα μουστάκι τότε όπως και τώρα) εδώ θα ‘ρθεις στον Παναθηναϊκό. Και σε ένα άλλο παιγνίδι εδώ στην Κύπρο χάναμε 2-0 από τον Παναθηναϊκό και ισοφαρίσαμε με 2 δικά μου γκολ και φώναζαν όλοι να πάω στην Ελλάδα.
Αυτά όλα πιστεύω ότι τα ωφελώ στον Πάνο Μάρκοβιτς, προπονήθηκα καλά, ήμουν πειθαρχημένος διότι είχαμε ένα προπονητή που μας έκανε να καταλάβουμε ότι η προπόνηση και η πειθαρχία είναι το πιο βασικό από όλα και ένα Διοικητικό Συμβούλιο που στεκόταν πα΄ντα δίπλα μας. Αλλά ήμασταν και μια ομάδα η οποία, από ότι λέει ο φίλαθλος κόσμος, ίσως ήταν η καλύτερη ομάδα του ΑΠΟΕΛ μέχρι σήμερα.
Οι εφημερίδες και στην Κύπρο αλλά και στην Ελλάδα έγραφαν διθύραμβους για την ομάδα αλλά και για σας προσωπικά...
Πραγματικά, εγώ με τη φανέλα Νο 10 ήμουν κεντροεπιθετικός και ήμουν τρίτος σκόρερ στην Ελλάδα. Είχα βάλει 13 γκολ, με μια ομάδα που αγωνιζόταν για την παραμονή της στην κατηγορία, ήταν κάτι σπουδαίο. Για μας και για το ΑΠΟΕΛ ήταν μια χρυσή εποχή. Πραγματικά ο Πάνος Μάρκοβιτς ήταν ο αναμορφωτής του ΑΠΟΕΛ και ο άνθρωπος στον οποίο οφείλω κατά μεγάλο μέρος το τι έγινα.
Όταν μιλούσαμε μεταξύ μας μου έλεγε, ρε Αντρέα εσύ γεννήθηκες σε λάθος τόπο, εσύ έπρεπε να παίζεις στην Αγγλία ή στην Γερμανία και ακόμα ως τώρα το λέει. Με αγαπούσε και τον αγαπούσα γιατί έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καριέρα μου ο Μαρκοβιτς.
Όλη αυτή η δημοσιότητα σας επηρέαζε στην προσωπική σας ζωή;
Καθόλου. Ήμουνα ο τύπος που πάντοτε αγαπούσε τους το ΑΠΟΕΛ και πάνω από όλα τους φιλάθλους και ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά που έρχονταν στο γήπεδο να μας δουν ή να μας ακουμπήσουν. Εγώ με όλη μου τη χαρά τους μιλούσαν και αν είχα κάποια σήματα τους τα προσέφερα. Μου άρεσε να επικοινωνώ με τον κόσμο, ακόμα και σήμερα έρχονται κάποιοι και μου λεν, θυμάμαι μου έδωσες τη φανέλα σου ή κάτι άλλο. Δεν με επηρέαζε η αναγνώριση του αθλητή αλλά αυτή η αναγνώριση και η αγάπη που εισπράττουμε από τον κόσμο, μέχρι και σήμερα, είναι μια ηθική ικανοποίηση για μας τους αθλητές.
Εμείς δεν είχαμε αυτά που έχουν σήμερα οι ποδοσφαιριστές, τα λεφτά που παίρνουν και το πιο βασικό αυτά τα ωραία γήπεδα και τις εγκαταστάσεις. Παίζαμε στο ΓΣΠ όπου δεν υπήρχε χόρτο και κάθε παιγνίδι έφευγαν κομμάτια από τα πόδια μας. Αν παίζαμε τώρα; Το χόρτο ανεβάζει την απόδοση σου πολύ ψηλά διότι σου δίνει την άνεση να τρέξεις να πηδήξεις χωρίς φόβο, εμείς δυστυχώς δεν τα είχαμε αυτά αλλά είχαμε την αγάπη του κόσμου.
Πως κλείσατε αυτή τη μεγάλη ποδοσφαιρική καριέρα;
Το 1977 είχα ένα σοβαρό τραυματισμό. Παίζαμε ένα παιγνίδι πρωταθλήματος με την Ομόνοια κερδίζαμε 2-0 και τα 2 τέρματα τα είχα βάλει εγώ, όταν σε μια στιγμή στο 25ο λεπτό του δευτέρου ημιχρόνου σε μια φάση, μάλλον σκόπιμη μπορώ να πω τώρα που πέρασαν τα χρόνια, με τον Γκρέκορι της Ομόνοιας μου έβαλε μια κόντρα στο πόδι και έσπασα το πόδι μου.
Αυτό σας κράτησε έξω από τα γήπεδα για πολύ καιρό;
Ήταν το τελευταίο παιγνίδι του πρώτου γύρου και ισοβαθμήσαμε σ’ αυτό το παιγνίδι με την Ομόνοια, κερδίσαμε το παιγνίδι με 3-0. Στο δεύτερο γύρο το πόδι μου ήταν στον γύψο και δεν έπαιξα καθόλου.
Επανήλθα την επόμενη ποδοσφαιρική περίοδο και έπαιξα 10 παιγνίδια. Στο 10ο παιγνίδι παίζαμε με την Ανόρθωση στη Λάρνακα το παιγνίδι τελείωσε με 1-1 και την επόμενη οι εφημερίδες, αν και ήμουν 34 χρονών, έγραφαν ότι ο Στυλιανού διανύει δεύτερη εφηβική ηλικία. Εγώ τότε πήρα απόφαση ότι πρέπει να σταματήσω το ποδόσφαιρο, τώρα που είμαι καλά για να με θυμάται ο κόσμος του ΑΠΟΕΛ έτσι, γιατί αγαπούσα το ΑΠΟΕΛ και τον κόσμο του.
Πήγα την επομένη στον προπονητή και του λέω πονώ το πόδι μου, χωρίς στην πραγματικότητα να έχω πρόβλημα. Αυτός μου λέει, μα Αντρέα δεν γίνεται, γιατί σας είπα οι εφημερίδες έγραφαν ακόμα ότι διένυα την εφηβική μου ηλικία, δεν σταματάς το ποδόσφαιρο όταν σου γράφουν τέτοια πράγματα. Εγώ όμως πήρα την απόφαση μου ήθελα να σταματήσω, σκεφτόμουν ότι κάποια μέρα όταν θα χάσει η ομάδα ο κόσμος θα ξεσπάσει στον αρχηγό και εγώ δεν ήθελα να ακούσω κάτι άσχημο από τον κόσμο του ΑΠΟΕΛ,όχι γιατί δεν ήθελα να προσφέρω άλλο στο ΑΠΟΕΛ. Ο κόσμος από την κερκίδα μου φώναζε, Αντρέα την άλλη βδομάδα παίζεις και τους έλεγα θα δούμε, αλλά είχα πάρει την απόφασή μου ότι τελείωσε. Ήθελα να φύγω και να με θυμάται ο κόσμος στα καλά μου γιατί κάποια στιγμή ο παίχτης παρασύρεται και θέλει να παίζει συνέχεια. Δεν ήθελα να φτάσει η μέρα που να ακούσω τον κόσμο να φωνάζει από την κερκίδα άλλαξε τον Στυλιανού όπως έκαναν με κάποιους άλλους παίχτες, το είχα δει να γίνεται με τον Δομάζο που ήταν το ίνδαλμα για μένα, έτσι πήρα αυτή τη σκληρή απόφαση να σταματήσω ενώ ακόμα μπορούσα να παίξω και αν και ήταν πολύ δύσκολο για μένα στην αρχή πιστεύω ότι ήταν το καλύτερο.
Τι γνώμη έχετε για τα ποδοσφαιρικά δρώμενα σήμερα;
Εκείνο που με λυπεί περισσότερο είναι η μη χρησιμοποίηση Κύπριων ποδοσφαιριστών. Όλοι ασχολούμαστε να πάρουμε ξένους και αυτό είναι καταστροφικό για το Κυπριακό ποδόσφαιρο διότι δεν δίνεται η ευκαιρία σε ταλέντα δικά μας από τις ακαδημίες να αναδειχτούν. Μόνο οι ακαδημίες του ΑΠΟΕΛ έχουν 500-600 παιδιά διαφόρων ηλικιών, αλλά όταν φτάσουν στην ηλικία των 17 χρόνων δεν τους δίνεται η ευκαιρία να παίξουν γιατί όλες οι ομάδες φέρνουν ξένους. Αυτό με λυπεί αφάνταστα, πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος να χρησιμοποιούνται οι Κύπριοι. Η πολιτεία δεν μπορεί να κάνει κάτι διότι όταν ήμουν στον ΚΟΑ μας έλεγαν ότι δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα, το ίδιο και η ΚΟΠ λόγω Ευρωπαϊκής Ένωσης, μόνο τα σωματεία μπορούν να συμφωνήσουν μεταξύ τους ότι θα φέρνουν μόνο 4 ξένους και όχι περισσότερους.
Χαίρομαι που η μόνη ομάδα που έχει Κύπριους ποδοσφαιριστές είναι το ΑΠΟΕΛ μας, και πέρσι όταν πήραμε το πρωτάθλημα είχαμε 8 Κύπριους βασικούς ποδοσφαιριστές .Φέτος επίσης έχουμε Κύπριους και χαίρομαι γι’ αυτό, διότι όταν κοιτάζεις το Παραλίμνι, την Αλκή, την Πέγεια και βλέπεις στην σύνθεση 11 ξένους, που θα αγωνιστούν τα νέα παιδιά για να τους δοθεί η ευκαιρία να δείξουν το ταλέντο τους;
Χαιρόμαστε όλοι όταν κάνουμε μεταγραφές και έρχονται καλοί ξένοι παίκτες, αλλά πρέπει να είναι παίκτες τους οποίους θα βλέπουν και οι Κύπριοι και θα παίρνουν παραδείγματα, θα ανεβάζουν το επίπεδο της ομάδας. Αλλά και πάλι όχι στον αριθμό που είναι σήμερα, ακόμα και δύο καλοί παίχτες μπορούν να ανεβάσουν την ομάδα.
Χρειάζεται να βρεθεί μια λύση για να δοθεί ευκαιρία στα δικά μας παιδιά να παίξουν και να αναδείξουν το ταλέντο τους.
